Hayrettin KARACA

Türkiye’nin Toprak Dede’si Hayrettin Karaca, 4 Nisan 1922 yılında Bandırma'da doğdu. Babası Hocazade Halil Efendi, annesi Zehra Hanım'dır. Kırım muhaciri olan ailesinin triko-örme atölyesi bulunuyordu.

Hayrettin Karaca, İstanbul Boğaziçi Lisesini tamamladı ve lise eğitiminden hemen sonra aile işinin başına geçti.

Triko-örme alanında aile işini, ülkenin en başarılı sanayi kuruluşlarından birine dönüştürdü. Karaca Trikolarını dünya çapında tanınmış bir marka haline getirdi ve bu sayede Türkiye’nin ilk triko ihracatını gerçekleştirdi. Sahibi olduğu Karaca Triko, tüm kıtalara ihracat yapan ilk Türk şirketi olmuştur.

Hayrettin Karaca, 50’li yaşlarda yöneticilik görevlerini oğluna devrederek, doğa ve edebiyat tutkusunun peşinden gitti. Anadolu’da ve yurtdışında gezdiği yerlerden topladığı tohumlar ve yetiştirdiği örnek bitkiler ile Türkiye'nin ilk özel Arboretumu’nu kurdu. Yalova'da bulunan Karaca Arboretumu, barındırdığı yaklaşık 7.000 değişik bitki türü, alt tür, varyete ve kültür formu ile dünyanın her tarafındaki botanikçiler tarafından tanınmaktadır.

Anadolu’yu gezerken, bazı bitki türlerinin yok olduğu, ormanların tahrip edildiği ve hızlı bir çölleşme tehdidi olduğunu fark eden Hayrettin Karaca, sanayici arkadaşı Ali Nihat Gökyiğit ile birlikte, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’nın ya da daha iyi bilinen ismiyle TEMA Vakfı’nın kurulmasına öncülük etti.

Karaca, TEMA Vakfı ile birlikte erozyonla mücadelede gerek toplum gerekse kamu farkındalık çalışmaları ile pek çok kampanyaya öncülük etti. Yaşamı boyunca doğal hayat ile ilgilenmeye, ağaç dikim çalışmalarına, konferanslara devam etti. Onlarca ödül ve fahri doktora ile ödüllendirildi.

Türkiye’nin gönlüne taht kuran “Toprak Dede” Hayrettin Karaca, 20 Ocak 2020 tarihinde 98 yaşında vefat etmiştir.

Doğa ile barışık yaşama, doğaya saygı ve gelecek kuşaklara bu konuda örnek olma özelliği nedeniyle Üsküdar Üniversitesi tarafından Yüksek İnsâni Değerler Ödülü takdim edilmesi uygun görülmüştür.